Rentgen aparat je dijagnostički medicinski aparat koji koristi X zrake to jest rentgen zrake za otkrivanje oboljenja. Ova dijagnostička metoda je i danas neprikosnovena u početnoj dijagnostici koštano-zglobnog sistema, dijagnostici oboljenja pluća i srca, oboljenja bubrega i urinarnog sistema i daje dobre rezultate u ispitivanju oboljenja jednjaka, želuca i crijeva. Rentgen aparati novih generacija su sa digitalnom tehnikom snimanja i uspiješno se koriste u dijagnostici oboljenja krvnih žila - angiografije.

Svaka vrsta zračenja nosi sa sobom određenu dozu opasnosti. Da bi se opasnost od rentgen zračenja otklonila, to jest svela na minimum, postoje mjere zaštite koje se sprovode prilikom snimanja. One podrazumijevaju:

·         zaštitu pacijenta,
·         zaštitu stručnog lica i
·         zaštitu okoline od rentgenskog zračenja.

RTG pluća

Rentgengrafija pluća je jedna od najstarijih rentgenskih metoda. Pregled se obavlja jednostavno i brzo. Pacijent je gol do pojasa i nasloni se na ploču sa filmom. Na komandu rentgen tehničara pacijent duboko udahne i zadrži dah nakon čega se učini snimanje. Procedura ukupno traje 5 minuta. Rentgensko snimanje pluća se vrši kod sumnji na bronhitise, upale pluća, tumore pluća, pleuralne izljeve, atelektaze, pneumotorakse, povrede pluća. U otkrivanju ovih oboljenja rentgengrafija i danas predstavlja neprikosnovenu metodu.

RTG pregled srca (teleradiografija ap)

Ovaj pregled se obavlja na isti način kao i pregled pluća. Rentgengrafijom srca se dijagnosticira veličina srčanih šupljina, aneurizme torakalne aorte, pleuralni izljevi.

Teleradiografija ap sa I i II polukosim

Ovaj pregled se obavlja kao i rtg srca i pluća uz dopunu sa još dva snimka. Ovom prilikom pacijent treba popiti jedan gutljaj kontrastnog sredstva-barijuma i tokom snimanja zadržati zrak. Snimanje se vrši u tri pozicije a instrukcije o pojedinim položajima pacijentu daje rentgen tehničar.

Rentgen kostiju i zglobova

a sve snimke koštano-zglobnog sistema, snimani dio tijela treba biti oslobođen od odjeće i eventualnog nakita. Ovim pregledom se postavlja dijagnoza sljedećih oboljenja:

·         frakture (preloma) kosti;
·         tumori kostiju;
·         degenerativna oboljenja;
·         reumatska oboljenja zglobova i kostiju;
·         osteomijelitis (upala kosti);
·         periostitis (upala pokosnice);
·         koštane ciste;
·         urođene anomalije (deformiteti) koštano-zglobnog sistema;
·         određivanje koštane starosti djeteta;
·         paranazalne šupljine - sinusi (sinusitis, polipi, itd).

Rentgen urotrakta

Ovim pregledom se dobija uvid u izgled (ali ne i funkciju), veličinu, položaj i oblik bubrega kao i u eventualno postojanje kalkulusa u bubregu, ureterima ili mokraćnom mjehuru. Pregled se obavlja ležeći. Ovaj se pregled najčešće obavlja pri sumnji na postojanje kalkulusa u bubregu ili u ureterima ili mokraćnom mjehuru kao i pri sumnji na tumore. Na rtg snimku se analizira: veličina, izgled i oblik bubrega; postojanje sijenki koje ukazuju na kalkulus i izgled paravertebralene muskulature. Čitava procedura traje 5 minuta.

Rentgen abdomena

Ovim pregledom se dijagnosticira ileus (splet crijeva) ili moguća perforacija nekog od šupljih abdominalnih organa (želudac, crijeva). Indikacija za ovaj pregled akutni abdomen. Pregled se obavlja stojeći. Ovaj pregled spada u grupu hitnih medicinskih pregleda i najčešće se obavlja kod uputne dijagnoze 'akutnog abdomena'.

Rentgen želuca i jednjaka

Rentgenski pregled želuca je metoda u otkrivanju oboljenja jednjaka, želuca i dvanaesterca. Pregled se radi na tašte. Pacijent ne smije ništa jesti ni piti. Za vrijeme snimanja pacijent mora skinuti gornji dio svoje odjeće. Pacijent popije kontrastno sredstvo koje se zove barijum nakon čega počinje pregled to jest snimanje. Barijum ima ukus limuna, gustog je sadržaja i ne predstavlja veliki problem da se popije. Ovaj pregled nije bolan. Tokom samog snimanja-ekspozicije važno je da pacijent ne diše i da se ne miče. Pregled traje do 10 min. Ovaj pregled se ne radi sa brijumovim mlijekom ako se sumnja na krvareći ulkus. U tom slučaju se kao kontrast koristi gastrografin

Irigografija i irigoskopija – rentgen debelog crijeva

Rentgensko snimanje debelog crijeva je pouzdana metoda za otkrivanje oboljenja debelog crijeva. Irigografijom se dijagnosticira divertikuli kolona, upale sluzokože kolona, tumori i druga oboljenja. Ovaj pregled nije bolan, ali je malo neugodan za pacijenta zbog toga što se u anus mora staviti jedna tanka cijev kroz koju se ubacuje kontrastno sredstvo koje se zove barijum. Pacijent se za ovaj pregled mora pripremiti prethodni dan (uzeti čišćenje).

<Čišćenje> to jest evakuacija fecesa se obavlja na sljedeći način:

·         dan prije pregleda se uzme lagan doručak kao i lagan ručak;
·         u 16:00 sati se uzme neko od laksantnih preparata (ricinusovo ulje ili 4 tablete dulcolaxa i slično);
·         nakon toga do pregleda ne treba jesti, a može se piti voda ili čaj po potrebi mada ne previše;

Pregled se obavlja na sljedeći način:

·         pacijent se skine potpuno gol i legne na stol za pregled ( za vrijeme dok se ne snima pokriven je plahtom);
·         rentgen tehničar stavi jednu tanku crijev u anus pacijenta nakon čega se ubrizgava barijum u anus kroz aparat koji se zove pneumokolon. Za vrijeme pregleda pacijent treba da stisne mišiće anusa da ne bi pustio barijum da izađe van. Pregled traje oko 30 min;
·         u toku samog snimanja – ekspozicije pacijent ne diše i ne miče se;
·         nakon ove procedure pacijent ide u toalet da se isprazni i snimi se ponovo...

Intravenska urografija

Intravenska urografija je visoko pouzdana metoda kojom se utvrđuje funkcioniranje i rad bubrega, vidi se njihov izgled kao i stanje izvodnih bubrežnih kanala, uretera i mokraćnog mjehura. Ovaj pregled daje važne podatke u ispitivanju arteriske hipertenzije. U kombinaciji sa ultrazvukom predstavlja više od 90 % pozdanu metodu za otkrivanje oboljenja bubrega i mjehura. Ukoliko ne postoji alergija, pregled se odvija na slijedeći način:

·         pacijent legne na rentgenski stol i dobije u venu dvije ampule kontrastnog sredstva (do 60 ml);
·         preko trbuha pacijenta se zategne jedna široka platno  koje učvrsti pacijenta za ploču rentgenskog stola i čiji je zadatak da spriječi brzo oticanje kontrastnog sredstva iz bubrega;
·         nakon toga se obavlja snimanje. Sam pregled traje 40 minuta;
·         tokom ekspozicije (snimanja) pacijent ne smije da diše na što ga uvijek upozorava rentgen tehničar.